Santa Rosa erik ağacı, büyümesinin ilk birkaç yılında büyük bir budama gerektirir. Ama göründüğünden daha kolay. Gardenerdy size Santa Rosa erik ağacını nasıl budanacağınızı, iyi bir verim elde edeceğinizi ve sorunlardan kaçınacağınızı anlatıyor.
Biliyor musun?
İspanyol ismine rağmen Santa Rosa erik ağacı Asya kökenlidir.
Erikler yaygın olarak Avrupa ve Japon erikleri olmak üzere iki çeşitte bulunur. Avrupa erik ağaçları, agresif büyüme oranına sahip Japonlara kıyasla çok daha az budama gerektirir. Japon erik ağaçları Satsuma, Santa Rosa, Burbank, Mariposa ve Red Ace gibi çeşitli türlerde bulunur. Bu erikler, Avrupalı erik ağaçlarının çok daha soğuk koşullarda yaşayabilmesine rağmen, Avrupalı benzerlerinden çok daha yumuşak, daha sulu ve daha büyüktür. Kırmızı etli "kan" erikleri hariç, Japon eriklerinin çoğu sarı etlidir.
Santa Rosa eriklerinin turta aromalı kırmızımsı-mor bir kabuğu ve içi tatlı ve sulu sarı eti vardır. Bu erik ağacı genellikle yaklaşık 20-25 fit yüksekliğe kadar büyür. USDA'nın 5-9 sertlik bölgelerinde büyür ve iyi drene edilmiş toprakları ve iyi güneş ışığını tercih eder. Bu bitkinin tek uzun vadeli ihtiyacı, özellikle ilk birkaç yılda dikkatli budama yapmaktır. Açık merkez veya vazo benzeri bir ergin ağacı oluşturacak şekilde bilinçli olarak yapılmalıdır. Budama, bitkinin canlılığını artırmaya yardımcı olur, hasadı kolaylaştırır, hastalıkları uzak tutar, görünümünü iyileştirir ve kontrolsüz büyümesini önler. Santa Rosa erik ağacını budamak için adım adım talimatlar ve aklınızda bulundurmanız gereken birkaç faydalı ipucu aşağıda verilmiştir.
Talimatlar
Dikimden hemen sonra, ağacın ana sapını bir tomurcuğun hemen üzerinden, toprak hattının 26 ila 30 inç yukarısında, düşük bir yüksekliğe kesin. Dalların 30 inç yüksekliğin üzerinde olup olmadığına bakın ve ana gövdeye hizalı olarak kesin. Yüksekliği 15 ila 30 inç arasında olan dallarda, arkanızda küçük mahmuzlar bırakarak onları kesin.
Haziran ayının sonuna doğru, yatay olarak 45 ila 60 derece arasında bir açıyla bu mahmuzlardan çıkan 3, 4 veya 6 dal seçin ve uzunluklarının üçte birine kadar kırpın. Hem yükseklik hem de genişlik bakımından birbirlerinden eşit aralıklarla yerleştirilmelidirler. Aralarında yükseklik açısından 6 inçlik bir boşluk idealdir. Bu dallar, gelecekteki ağacın 'iskele ağırşağı' olarak bilinen şeyi oluşturur. Birincil yapı iskelesi olarak seçilecek uygun bir dal bulamazsanız, gövdeye yakın tüm dalları kesin ve bir yıl bekleyin.
İlk uyku mevsiminde, yani ekimden bir yıl sonra ağacın büyümesini gözlemleyin. Bir önceki Haziran ayında birincil iskeleleri seçemediyseniz, şimdi bunu yapabilir ve gövdeye çok yakın olan diğer tüm dalları kesebilirsiniz. İskeleleri bir yıl önce seçtiyseniz, bunların üzerinde büyüyen tüm dalları gövdeye çok yakın bir yerde kesin. Ana iskelelerin altında büyüyen dalları tamamen kesmeyin; sadece bir inçlik mahmuz bırakarak onları kırpın. Bu, sapın büyümesini teşvik eder. Sapın yüksekliğini yaklaşık 18 inç kısaltın. Birincil yapı iskelelerinden herhangi biri şiddetle büyüyorsa, diğerleriyle orantılı olacak şekilde kesin.
İkinci hareketsiz mevsimde, dallanma için birincil iskeleleri gözlemleyin. Ana gövdeden 10 inç uzaklıkta bulunan dalları tamamen kesin. İskelelerdeki kalan dalları birkaç inç uzunluğa kadar kesin. Yine, gövdeyi üstten yaklaşık 18 inç kadar kesin, bu da gür büyümesini teşvik edecektir.
Birbirinden eşit mesafede büyüyen yukarı eğimli dalları ve ayrıca ana iskelelerden gözlemleyerek daha yeni iskeleler de seçebilirsiniz. Bu, ağacın çok sayıda iskeleye sahip vazo benzeri bir şekilde büyümesini sağlayacaktır (sağdaki resimde gösterilmiştir). Sadece küçük mahmuzlar bırakarak, iskelelerin altında büyüyen dalları kesin. İskeleler, ağaca güçlü bir yapı sağlayacak, ileride ağır yük taşımasına imkan verecek şekilde seçilmelidir. Diğerlerini keserken sadece birkaç dalın büyümesine izin vermek, güneş ışığının ve havanın en içteki dallara ulaşmasını sağlar.
Üçüncü hareketsiz mevsimden itibaren ve sonrasında budama işlemini minimumda tutun. İçeriye doğru büyüyen tüm ölü, hastalıklı ve istenmeyen dalları kesin, böylece güneş ışığının ve havanın ağacın içine girmesine izin verin. Ayrıca, ağacın içine ışık girmesini engellediklerinden, iskeleden dikey olarak büyüyen tüm dalları çıkarın.
Aşağıya doğru büyüyen dallar çok az erik verir ve kesilmelidir. Daha yeni büyümeyi ve daha iyi verimi teşvik etmek için tüm uzuvları düzenli olarak kesin. Budama mutlaka hasat bittikten sonra yapılmalıdır. Bunun için ideal zaman kışın sonundan ilkbaharın başlarına kadardır. Dallara ulaşmak zor olduğundan, yazın hasat yapılması genellikle tavsiye edilmez. Yaz aylarında budamanın cüce etkisi vardır ve ağaca zarar verme şansı daha yüksektir. Bu, özellikle genç ağaçlar için geçerliyken, kurulmuş olanlar etkilenmez. Dahası, erikler ilk ortaya çıkmaya başladığında, onları eşit bir şekilde aralamak ve daha büyük hale getirmek için elle inceltin.
İpuçları
► Budamadan önce her zaman hava tahminine dikkat edin. Mantar büyümesi sorununu teşvik ettiği için budama nemli koşullarda yapılmamalıdır.
► Nemin damlaması ve düşmesi için budama kesimi her zaman eğimli olmalıdır.
► Sapa yakın kesikler yapıldığında, daha hızlı iyileşmeyi teşvik etmek için iyileştirici bir bileşik uygulayın.
► Yaz aylarında meyvelerin ağırlığı ağaca daha fazla yayılır ve uygun olmayan budama yapılırsa dallar yük altında çatlayabilir.
► Dallar içe doğru çok yakın büyüyor ve ışığı bloke ediyorsa, bu renksiz iç yapraklar ve eriklerle belirtilecektir.
► Ağacın yüksekliği 8 fit'e ulaşırsa, üst dallardan sadece 3 fit daha uzun olacak şekilde kesin.
► İşe başlamadan önce budama ekipmanınızı sterilize edin, bu enfeksiyonun yayılmasını önleyecektir.
Santa Rosa erik ağacını budamadaki asıl amaç, daha iyi bir erik verimi elde etmek ve elle hasat edilmesini sağlamaktır. Ancak budama yanlış yapılırsa ağacın zarar görmesine hatta ölümüne neden olabilir.
